UPDATE: lezingen-middag 'Geheim Den Haag'

Op 10 juni a.s. verschijnt de publicatie Geheim Den Haag. Vrijmetselaarstempels en andere esoterische gebouwen rond 1900 (ISBN 978-94-6010-053-6, € 14,95) van twee Haagse kunsthistorici, Andréa Kroon en Audrey Wagtberg Hansen. Als omlijsting van de boekpresentatie wordt een lezingenmiddag rond het thema georganiseerd in de Koninklijke Bibliotheek met medewerking van de Stichting OVN.
De Hofstad was rond 1900 een ‘hot spot’ van esoterische activiteit. Veel mensen waren ‘zoekende’ naar het antwoord op moderne levensvragen en vonden die niet meer bij de traditionele religies. Zij keerden zich tot levensbeschouwingen als spiritualisme, vrijmetselarij, theosofie en antroposofie. Deze stromingen maakten een bloeiperiode door en vestigden hun verenigingsgebouwen in Den Haag, waarin ruimtes werden ingericht voor rituele of besloten bijeenkomsten. In deze panden werden ook publiek toegankelijke lezingen en tentoonstellingen georganiseerd en vergaderlokalen verhuurd. Esoterische gebouwen vormden zo een cultureel en sociaal ontmoetingspunt in de stad.

In de winkelstad Den Haag waren ook commerciële dienstverleners actief op esoterisch gebied. Vele mediums en magnetiseurs vestigden hier hun praktijk, terwijl zieners en genezers uit het internationale variétécircuit volle zalen trokken in Diligentia en Pulchri Studio.
Geheim Den Haag beschrijft tientallen ‘geheime’ locaties uit de periode ca. 1875-1940. Sommige zijn gesloopt en vergeten, andere nog altijd in gebruik. De auteurs vragen aandacht voor historische logegebouwen en tempels, die samen een bijzondere categorie cultureel erfgoed vormen. Ook het opmerkelijke verleden van woonhuizen en andere locaties wordt uitgebreid belicht.

Op 10 juni a.s. organiseert de stichting OVN samen met uitgeverij De Nieuwe Haagsche een lezingenmiddag rond de boekpresentatie in de Koninklijke Bibliotheek. Vier sprekers belichten het esoterische milieu in Den Haag rond 1900:

- Communicatie met “de andere zijde”. Spiritualisme in Den Haag rond 1900, mw. drs. Audrey Wagtberg Hansen, kunsthistoricus, Kroon & Wagtberg Hansen, Den Haag / co-auteur Geheim Den Haag;
- Vrijmetselarij in Den Haag rond 1900. Mannen én vrouwen in de loge, mw. Anne van Marion, MA westerse esoterie / lid Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij ‘Le Droit Humain’;
- Jacoba van Heemskerck: vrouwen, kunst, vrijmetselarij en antroposofie in Den Haag rond 1900, mw. dr. Marty Bax, kunsthistoricus, Bax Art Concepts & Services, Amsterdam / secretaris Stichting OVN;
- Van theosofentempel tot Museum voor Communicatie. Esoterische monumenten in Den Haag rond 1900, mw. drs. Andréa Kroon, kunsthistoricus, Kroon & Wagtberg Hansen, Den Haag / co-auteur Geheim Den Haag / voorzitter Stichting OVN.

Het eerste exemplaar van de publicatie wordt uitgereikt aan prof.dr. Wouter Hanegraaff, hoogleraar geschiedenis van de Hermetische filosofie en verwante stromingen aan de Universiteit van Amsterdam / voorzitter van de European Society for the Study of Western Esotericism.
Donateurs van de stichting OVN kunnen gratis deelnemen (voor overige belangstellenden zijn de deelnamekosten € 5,-). In verband met het beperkte aantal plaatsen is aanmelding voor 3 juni 2011 vereist. Om teleurstelling te voorkomen, adviseren wij u zo snel mogelijk een plaats te reserveren via: info@stichtingovn.nl.
Tijdens de afsluitende borrel is er gelegenheid tot aanschaf van de publicatie. Na 10 juni is het boekje verkrijgbaar via de webwinkel van de uitgever, in de studiezaal van het Haags Gemeentearchief en in goed gesorteerde boekwinkels.

Update BPH

De website Follow the Money bericht over de gang van zaken rond de Bibliotheca Philosophica Hermetica. In een eerder bericht meldde de redactie al dat de panden van de bibliotheek te Amsterdam op 15 april 2011 geveild zullen worden. Nog altijd groeit het aantal tekenaars van de online petitie voor behoud van de collectie voor de wetenschap als één geheel.

Jubileum Le Septentrion

De loge Le Septentrion te Gent (Belgie) bestaat 200 jaar en viert dit met een tentoonstelling en open dagen.
In de loop van 200 jaar bouwde Le Septentrion een rijk archief op. Aan de hand  van documenten als diploma’s, tableaus, gravures, foto’s, rouwbrieven en tekeningen, belicht de tentoonstelling diverse aspecten van zijn boeiende geschiedenis. Zo waren in de 19de eeuw heel wat kunstenaars, professoren, advocaten, politici, ondernemers en ook Vlaamse voorvechters lid van Le Septentrion. De meeste tentoongestelde stukken hebben hun oorspronkelijke bewaarplaats nog nooit verlaten, en werden dus ook nog nooit tentoongesteld. De tentoonstelling is te bezichtigen in de Blauwe Zaal van het Liberaal Archief t/m zondag 1 mei.
Bovendien stelt Le Septentrion voor het eerst in zijn geschiedenis zijn deuren open voor het publiek. Gezien de beperkingen van het gebouw, kan bezoek alleen plaatsvinden na reservering voor een groepsrondleiding (kosten € 5 pp). Rondleidingen vinden plaats tijdens de weekends t/m 1 mei. Voor informatie en reservering: http://www.septentrion200.be/.

Vacature

Een vacature voor een ‘director of research’ bij een van de grootste collecties op het vakgebied, The Library and Museum of Freemasonry in Londen, werd vandaag gepubliceerd in The Guardian: http://jobs.guardian.co.uk/job/4283204/director-of-research/.

Nieuwe publicaties

- André Hanou, De loge Concordia Vincit Animos te Amsterdam. Namenlijsten (1755-ca 1825), uitgeverij Astraea, Zoeterwoude 2011 (Marollenreeks 6), ISBN 978 90 75179 30 9, 75 pag., € 10,-.
Aangekondigd op de Weyerman blog zagen we dit nuttige boekje. De loge Concordia Vincit Animos (CVA) werd op 14 april 1755 formeel geconstutieerd en is sindsdien vrijwel ononderbroken actief geweest in Amsterdam. De loge kende in de eerste 75 jaar van haar bestaan vele schrijvers, denkers en politici onder haar leden en bezoekers. Uit de notulenboeken spreekt een sterk kosmopolitisch karakter. De visiteursboeken bevatten namen van gasten uit de verste uithoeken van West-Europa. De loge was bovendien aantrekkelijk als bezoek- of doorgangshuis voor zeelui en handelslieden uit de Oost en West. Dit boekje bevat namenlijsten van CVA voor de periode 1755 tot circa 1825: leden van de loge zelf, gasten van andere Amsterdamse loges, gasten van loges elders uit de Republiek, en echte ‘vreemde’ bezoekers (visiteurs). De lijsten zijn samengesteld op basis van de constitutiebrief van de loge (1755), de ledenlijsten, notulen en visiteursboeken uit de periode 1755 – ca 1825. Waren er maar van meer loges dergelijke naslagwerken beschikbaar!

- Jan A.M. Snoek, Einführung in die Westliche Esoterik, für Freimaurer, lModestia cum Libertate, Zürich 2011, 271 pag., 40 CHF (ca.  € 31) plus verzendkosten.
Natuurlijk vragen we graag vragen aandacht voor een nieuwe publicatie van een van onze bestuursleden. De lezingenreeks die Snoek enkele jaren geleden over 'westerse esoterie en vrijmetselarij' verzorgde voor de loge Modestia cum Libertate in Zürich werd zo enthousiast ontvangen, dat ze uiteindelijk heeft geleid tot deze publicatie in eigen beheer. Na een inleiding op het onderwerp bespreekt Snoek hierin de stromingen die voor vrijmetselaren heeft meest relevant zijn geweest: Astrologie, Neuplatonisme, Gnosticisme, Alchemie, Kabbalisme, Hermetisme, Astrea-cultus, Rosekruisers en Okkultisme, maar ook de bouwtradities. Het laatste hoofdstuk geeft aan de hand van voorbeelden aan, welke invloed deze stromingen op de vrijmetselarij hebben gehad. Hoewel duidelijk bedoeld voor vrijmetselaars, is het boek wellicht ook voor andere geinteresseerden een nuttige introductie op het onderwerp. Ieder hoofdstuk is voorzien van een bibliografie met tips voor verdere studie. NB: Niet in de boekhandel, maar uitsluitend te bestellen bij de loge, via e-mail: bi@modestia.ch.

- Helmut Reinalter, Geheimbünde in Tirol. Von der Aufklärung bis zur Revolution 1848/49, (Quellen und Darstellungen zur europäischen Freimaurerei 12), Studienverlag, Innsbruck 2011, ISBN 978-3-7065-4461-0, 292 pag., € 39.90

Herziene en uitgebreide herdruk van een standaardwerk uit 1982, dat de rol van de vrijmetselarij in de politieke en culturele verhoudingen van de late Verlichting in Tirol belicht.

Bij dezelfde uitgever verschenen: Reinhold Dosch, Deutsches Freimaurerlexikon, (Edition zum rauhen Stein 14), Studienverlag, Innsbruck 2011, ISBN 978-3-7065-4522-8, 416 pag, € 49.90.

- Travaux de la Loge de recherche en histoire maçonnicomaritime 'La Pérouse', (Éditions Le Phare de Misaine), Volume VII (2011), ISBN 978-2-917827-03-1, 140 pag., € 12. Bestelinformatie: aspoma@rllaperouse.org.

Tijdschrift over de relatie tussen vrijmetselarij en maritieme geschiedenis, waarin deze maal o.a.: 'La loge dunkerquoise Les Vrais Bataves', 'Joseph Henri François de Gantès, un officier de marine franc-maçon au XVIIIe siècle', 'Le corsaire François Thurot et le mystérieux Ordre de Coldin', 'Le Livre d’Architecture de la Mariners’ Lodge de New York de 1825 à 1847', ‘Le vice-amiral Platon et la lutte contre les sociétés secrètes’.

In het kader van maritieme geschiedenis is wellicht ook zinvol te wijzen op de Lettre Periodique d'Histoire Maritime Cercle Thomas Dunkerley. Aanmelding voor deze digitale nieuwsbrief: aspoma@rllaperouse.org.

- P.L. Dunbar, 'Hidden in Plain Sight: African American Secret Societies and Black Freemasonry', Journal of African American Studies (2011), pp. 1-16. [dank aan Robert Peter voor de tip.]

Call for papers

Het eerstvolgende congres van het Canonbury Masonic Research Centre heeft als thema Freemasonry & Empires. Voorstellen voor papers over vrijmetselarij en koloniale geschiedenis zijn welkom voor 30 Mei 2011. De volledige tekst van de call for papers is te vinden via deze link.