Andrew Pink attendeerde ons op een nieuwe dissertatie op het vakgebied: David I. Harrison, The Masonic Enlightenment: Symbolism, Transition and Change in English Freemasonry during the Eighteenth Century, University of Liverpool 2008. De samenvatting luidt als volgt:
'This study investigates the transitional phases of English Freemasonry from the mid-seventeenth century into what can be described as a Masonic Enlightenment during the eighteenth century. This movement was part of a wider enterprising evolution led by the Newtonian experimental natural philosopher Dr. John Theophilus Desaguliers and James Anderson, both members of the London based Grand Lodge founded in 1717 and both staunch Hanoverians. The ritual, along with the accompanying Masonic symbolism, quickly became adopted into what would become known as ‘Modern’ Freemasonry, which spread its influence around England.
One of the aims of this thesis is to assess why it was embraced by some areas, yet rejected by others, such as York. Scholarship to date has avoided analysis of the Masonic ritual, with Freemasonry being seen as a secret society, and many of the original documentation relating to Masonic lodges being held in private collections. The United Grand Lodge of England has only recently opened its archive and library to the public, though this has only revealed how much documentary material has either been lost or destroyed. An example of this is the absence of personal correspondence relating to Desaguliers’ Masonic ritual changes, despite the evidence that changes where made by him. An objective of this dissertation is to examine why the development of ‘Modern’ Freemasonry was so successful, and why Desaguliers, and other members of the Royal Society were attracted to the Craft.
The study will also assess the fermentation of Freemasonry as it transmuted from the ‘operative’ society into a more ‘speculative’ one during the seventeenth century. Precious little academic work has been published on this aspect of the society, and this study will analyse the contributions of Christopher Wren and Isaac Newton on the development of the Craft, concentrating on their emphasis upon the search for the divine measurement of Solomon’s Temple. The later changes to the Masonic ritual reflected their work, displaying themes for the search of lost ancient knowledge set against the backdrop of the construction of Solomon’s Temple. In this Masonic quest the ethos of Freemasonry became shaped by fashionable and attractive concepts of the ‘New Science’ merging with the ‘Old Science’ of magic and alchemy. These concepts which became appealing in the light of the social and political atmosphere of the Whig Oligarchy of early eighteenth century England, will also be dis cussed, the study concluding with an examination of the overall contribution of the Masonic Enlightenment on English society.'
woensdag 26 maart 2008
zaterdag 23 februari 2008
Even voorstellen (II)
In het kader van het voorstelrondje van de bestuursleden van de Stichting OVN, is dit maal onze secretaris aan de beurt:
Mw. dr. Marty Bax (1956) is medeoprichter en sinds 2001 secretaris van de OVN.
Na een opleiding tot schilderes en lerares heeft zij een studie kunstgeschiedenis gevolgd aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, die zij in 1987 afrondde. Bax’s interesse in kunsthistorische thema’s is altijd enigszins afwijkend van de gangbare norm geweest. Zo bestudeerde zij het vroege werk van leden van de Cobragroep in relatie tot de kindertekening en vond in particuliere collecties heel vroeg Cobrawerk terug. Haar eindscriptie had de (in de Amerikaanse receptiegeschiedenis ontkende) relatie tussen Japanse kalligrafie en het werk van abstract-expressionist Franz Kline (1910-1962) tot onderwerp. Tijdens een stage als assistent-conservator in het Haags Gemeentemuseum bij de expositie The spiritual in art: abstract painting 1890-1985, ontdekte zij dat er een grote lacune en vele misverstanden bestonden over de manier waarop de westerse esoterie van invloed is geweest op de kunst. Aan dit onderwerp wijdde zij dan ook een interdisciplinair promotieonderzoek, dat resulteerde in de dissertatie Het web der schepping. Theosofie en kunst in Nederland van Lauweriks tot Mondriaan (SUN, Amsterdam 2006).
Naast haar onderzoek is Bax sinds 1987 werkzaam als zelfstandig kunsthistoricus werkzaam voor haar bedrijf, Bax Art Concepts & Services te Amsterdam, dat voor musea en andere instellingen exposities en projecten, lezingen en cursussen, onderzoek en publicaties verzorgt. Voorbeelden van voormalige projecten met betrekking tot de westerse esoterie zijn: Mondriaan aan de Amstel 1892-1912 (Gemeen¬tearchief Amsterdam 1994), Okkultismus und Avantgarde 1900-1915 (Schirn Kunsthalle 1995), Ferdinand Hodler - Piet Mondrian. Eine Begegnung (Aargauer Kunsthaus 1998), Bloeiende symbolen. Bloemen in de kunst van het fin de siècle (Noordbrabants Museum 1999), Leven in een verzameling. De collectie Meentwijck (Singer Museum 2000), Organische architectuur. Mens en natuur als inspiratie voor het bouwen (Beurs van Berlage 2002), In het diepst van mijn gedachten… Symbolisme in Nederland 1890-1935 (Drents Museum 2004) en Traces du Sacré (Centre Pompidou 2008).
Bax is voorts een aantal jaren verantwoordelijk geweest voor de bedrijfsvoering van galerie Steendrukkerij Amsterdam en was hoofdredacteur van het kunsttijdschrift Jong Holland. Sinds 1990 is schrijft zij kunstkritieken voor Het Financieele Dagblad.
Vanuit haar beroepspraktijk heeft Bax zich gespecialiseerd in archiefonderzoek, waaronder genealogisch onderzoek, huizenonderzoek en prosopografisch onderzoek, welke binnen de kunstgeschiedenis eveneens zelden bewandelde paden vormen.
In het bestuur van de OVN brengt Bax brede organisatorische vaardigheden en een grote kennis van het archiefwezen in, alsmede inhoudelijke kennis van westers-esoterische stromingen met een relatie tot de vrijmetselarij, zoals theosofie en antroposofie.
Mw. dr. Marty Bax (1956) is medeoprichter en sinds 2001 secretaris van de OVN.
Na een opleiding tot schilderes en lerares heeft zij een studie kunstgeschiedenis gevolgd aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, die zij in 1987 afrondde. Bax’s interesse in kunsthistorische thema’s is altijd enigszins afwijkend van de gangbare norm geweest. Zo bestudeerde zij het vroege werk van leden van de Cobragroep in relatie tot de kindertekening en vond in particuliere collecties heel vroeg Cobrawerk terug. Haar eindscriptie had de (in de Amerikaanse receptiegeschiedenis ontkende) relatie tussen Japanse kalligrafie en het werk van abstract-expressionist Franz Kline (1910-1962) tot onderwerp. Tijdens een stage als assistent-conservator in het Haags Gemeentemuseum bij de expositie The spiritual in art: abstract painting 1890-1985, ontdekte zij dat er een grote lacune en vele misverstanden bestonden over de manier waarop de westerse esoterie van invloed is geweest op de kunst. Aan dit onderwerp wijdde zij dan ook een interdisciplinair promotieonderzoek, dat resulteerde in de dissertatie Het web der schepping. Theosofie en kunst in Nederland van Lauweriks tot Mondriaan (SUN, Amsterdam 2006).
Naast haar onderzoek is Bax sinds 1987 werkzaam als zelfstandig kunsthistoricus werkzaam voor haar bedrijf, Bax Art Concepts & Services te Amsterdam, dat voor musea en andere instellingen exposities en projecten, lezingen en cursussen, onderzoek en publicaties verzorgt. Voorbeelden van voormalige projecten met betrekking tot de westerse esoterie zijn: Mondriaan aan de Amstel 1892-1912 (Gemeen¬tearchief Amsterdam 1994), Okkultismus und Avantgarde 1900-1915 (Schirn Kunsthalle 1995), Ferdinand Hodler - Piet Mondrian. Eine Begegnung (Aargauer Kunsthaus 1998), Bloeiende symbolen. Bloemen in de kunst van het fin de siècle (Noordbrabants Museum 1999), Leven in een verzameling. De collectie Meentwijck (Singer Museum 2000), Organische architectuur. Mens en natuur als inspiratie voor het bouwen (Beurs van Berlage 2002), In het diepst van mijn gedachten… Symbolisme in Nederland 1890-1935 (Drents Museum 2004) en Traces du Sacré (Centre Pompidou 2008).
Bax is voorts een aantal jaren verantwoordelijk geweest voor de bedrijfsvoering van galerie Steendrukkerij Amsterdam en was hoofdredacteur van het kunsttijdschrift Jong Holland. Sinds 1990 is schrijft zij kunstkritieken voor Het Financieele Dagblad.
Vanuit haar beroepspraktijk heeft Bax zich gespecialiseerd in archiefonderzoek, waaronder genealogisch onderzoek, huizenonderzoek en prosopografisch onderzoek, welke binnen de kunstgeschiedenis eveneens zelden bewandelde paden vormen.
In het bestuur van de OVN brengt Bax brede organisatorische vaardigheden en een grote kennis van het archiefwezen in, alsmede inhoudelijke kennis van westers-esoterische stromingen met een relatie tot de vrijmetselarij, zoals theosofie en antroposofie.
woensdag 13 februari 2008
Vrijmetselarij en Britse expansiegeschiedenis
In 2007 verscheen een belangrijke publicatie over de rol van de vrijmetselarij in de westerse expansiegeschiedenis, dat nog niet veel aandacht in de Nederlandse pers heeft gehad. Prof. Jessica Harland Jacobs schreef een omvangrijke publicatie, waarin zij de rol van de vrijmetselarij in het Britse koloniale tijdperk beschrijft. Een uitgebreide recensie is te vinden op H-Net. Publicatiegegevens: Jessica L. Harland-Jacobs, Builders of Empire. Freemasonry and British Imperialism, 1717-1927, Chapel Hill: University of North Carolina Press, 2007, ISBN 978-0-8078-3088-8. Prijs: $ 39,90.
Vrijmetselarij en de pers
Om zijn aanstelling als directeur van het Centre for Research into Freemasonry aan de Universiteit van Sheffield te markeren, zal Dr. Andreas Önnerfors op 13 maart 2008 een lezing verzorgen rond het thema: ‘Press between the Private and the Public: Freemasonry as a Topic in 18th-Century Journals’. De aankondiging geeft hiervan een samenvatting:
The establishment of freemasonry in Great Britain and Europe runs parallel to the development of enlightenment culture. As many historians have pointed out, this period is characterised by the emerge of new forms of sociability and social space. Reinhart Koselleck speaks about ‘the secret’ and ‘the public’ as a ‘twin pair’ of Enlightenment. The secret in the sense of a new private space (where freemasonry and other fraternal organisations have a given place) and the public (especially the press) have been analysed as two fields with few interrelations. But when it comes to the analysis of freemasonry, this distinction is blurred. Not only is freemasonry vastly treated in the very special and popular genre of exposures, it emerged also as a standard topic of 18th century journals, magazines and newspapers both in the centres and peripheries of European enlightenment. How private was the secret and how secret was the public? At the end of the 18th century there is even the development towards the first purely masonic journals in Europe with 'Journal für Freymaurer' (Vienna, 1784-1787) as the pioneer and 'Freemason’s Magazine' (London, 1793-1797) as the second example. This lecture will for the first time ever explore the content of these two major journals in a comparative perspective. Despite of the differences in time, language and place of their edition, these two journals have many features in common. They are also an interesting source for the analysis of European thought at the dawn of the French revolution and in its direct aftermath. Freemasonry as a topic in 18th-Century journals is on the interface between the private and the public.
Lezing: 13/03/2008, 17.15 uur, Conference room, Douglas-Knoop-Centre, 34 Gell Street, Sheffield, UK. Na afloop vindt een receptie plaats. Voor informatie en aanmelding: crf@sheffield.ac.uk.
The establishment of freemasonry in Great Britain and Europe runs parallel to the development of enlightenment culture. As many historians have pointed out, this period is characterised by the emerge of new forms of sociability and social space. Reinhart Koselleck speaks about ‘the secret’ and ‘the public’ as a ‘twin pair’ of Enlightenment. The secret in the sense of a new private space (where freemasonry and other fraternal organisations have a given place) and the public (especially the press) have been analysed as two fields with few interrelations. But when it comes to the analysis of freemasonry, this distinction is blurred. Not only is freemasonry vastly treated in the very special and popular genre of exposures, it emerged also as a standard topic of 18th century journals, magazines and newspapers both in the centres and peripheries of European enlightenment. How private was the secret and how secret was the public? At the end of the 18th century there is even the development towards the first purely masonic journals in Europe with 'Journal für Freymaurer' (Vienna, 1784-1787) as the pioneer and 'Freemason’s Magazine' (London, 1793-1797) as the second example. This lecture will for the first time ever explore the content of these two major journals in a comparative perspective. Despite of the differences in time, language and place of their edition, these two journals have many features in common. They are also an interesting source for the analysis of European thought at the dawn of the French revolution and in its direct aftermath. Freemasonry as a topic in 18th-Century journals is on the interface between the private and the public.
Lezing: 13/03/2008, 17.15 uur, Conference room, Douglas-Knoop-Centre, 34 Gell Street, Sheffield, UK. Na afloop vindt een receptie plaats. Voor informatie en aanmelding: crf@sheffield.ac.uk.
George Washington Masonic Memorial
In april 2008 zal in het George Washington Masonic Memorial (USA) een nieuwe permanente opstelling over de geschiedenis van de Amerikaanse vrijmetselarij worden geopend, verzorgd door conservator Mark Tabbert. Centraal staan de symboliek van de ruwe en cubieke steen, en het leven van vier bekende vrijmetselaren: George Washington, Benjamin Franklin, Andrew Jackson en Harry Truman. Een meer uitgebreide beschrijving is te vinden op de Italiaanse website Pietre Stones Review of Freemasonry.
.
Call for papers CMRC 2008
Het 10de internationale congres van het Canonbury Masonic Research Centre in Londen zal plaatsvinden in oktober 2008. Dit maal is het thema: ‘Freemasonry And The Sciences. Natural & Supernatural’. Een uitgebreide call for papers is beschikbaar op de website van het CMRC.
Library & Museum for Freemasonry
De erkenning van de vrijmetselarij als onderdeel van ons collectieve historische erfgoed is in Engeland al veel verder gevorderd dan in Nederland. Zo is de Library & Museum for Freemasonry recentelijk toegevoegd aan The Museum Mile, een toeristenroute langs de meest belangrijke musea in Londen, mede dankzij steun van locale overheden en het kantoor van de burgemeester.
In het museum is tot 9 mei 2008 de tentoonstelling ‘Recognising London: The Centenary of London Grand Rank’ te zien. In December 1907 werd de London Rank (tegenwoordig London Grand Rank genoemd) ingesteld door de toenmailige Grootmeester, de Duke of Connaught, als een systeem waarmee Londense loges leden voor lange en belangrijke diensten konden eren.
In 1983 vierde de LGRA haar 75ste jubileum en werd een Heritage and Educational Trust (ergoedfonds) opgezet, waarmee de studie van de vrijmetselarij wordt bevorderd en maconnieke memorabilia en boeken worden aangekocht om ze voor het nageslacht te bewaren. De tentoonstelling toont veel van deze aankopen en illustreert de geschiedenis van de LGRA.
In het museum is tot 9 mei 2008 de tentoonstelling ‘Recognising London: The Centenary of London Grand Rank’ te zien. In December 1907 werd de London Rank (tegenwoordig London Grand Rank genoemd) ingesteld door de toenmailige Grootmeester, de Duke of Connaught, als een systeem waarmee Londense loges leden voor lange en belangrijke diensten konden eren.
In 1983 vierde de LGRA haar 75ste jubileum en werd een Heritage and Educational Trust (ergoedfonds) opgezet, waarmee de studie van de vrijmetselarij wordt bevorderd en maconnieke memorabilia en boeken worden aangekocht om ze voor het nageslacht te bewaren. De tentoonstelling toont veel van deze aankopen en illustreert de geschiedenis van de LGRA.
zaterdag 9 februari 2008
Nieuws van het CRF
Van Andreas Onnerfors, director van het Centre for Research into Freemasonry, ontvingen we nieuws dat we graag aan u doorgeven:
- Inmiddels is meer informatie bekend over de MA-opleiding ‘History of Freemasonry and Fraternalism’, die in 2008-2009 aan de Universiteit van Sheffield wordt aangeboden. Meer informatie is te vinden op: www.sheffield.ac.uk/history/ma/freemasonry
- De International Conference on the History of Freemasonry in Edinburgh krijgt een vervolg. Een call for papers is binnenkort beschikbaar op www.ichfonline.org.
- Er is een nieuwe dissertatie op het vakgebied voltooid: Dr. Kristiane Hasselmann, Die Rituale der Freimaurer Performative Grundlegungen eines bürgerlichen Habitus im 18. Jahrhundert, te verschijnen bij Transcript-Publishers.
- Er is een nieuwe Engelstalige vertaling van een belangrijke publicatie voorhanden: Dr. Stefan-Ludwig Hoffmanns, The Politics of Sociability. Freemasonry and German Civil Society, 1840-1918, The University of Michigan Press 2007, ISBN 978-0-472-11573-0. Prijs: $ 70.
- Table ronde: ‘Les réseaux maçonniques dans le monde des Lumières’, 3/04/2008, Université de Paris Sorbonne Paris IV, Salle des Actes. Sprekers:
- Charles Porset (cellf 17e-18e, UMR 8599, CNRS), titel n.n.t.b.,
- Pierre-Yves Beaurepaire (Université de Nice-Sophia Antipolis & Institut Universitaire de France),
‘Les réseaux de correspondance maçonnique au siècle des Lumières’’;
- Petri Mirala (Université d’Helsinki, Finlande), ‘Irish masons, conservatism and radicalism’;
- Jean Mondot (Université Michel Montaigne, Bordeaux), ‘Réseaux allemands : les Illuminaten’;
- Antonio Trempus (Université de Venise), ‘Jésuites et francs-maçons en régime habsbourgeois’
- Jean-Marie Mercier & Thierry Zarcone (CNRS), ‘Naissance, affirmation et déclin d’un vaste réseau de correspondance maçonnique ou l’échec du rêve hégémonique de la franc-maçonnerie avignonnaise au milieu du XVIIIe siècle’
- Cécile Révauger (Université Michel Montaigne, Bordeaux), ‘Le Monde maçonnique des Lumières (Europe-Amériques). Dictionnaire prosopographique’.
- Inmiddels is meer informatie bekend over de MA-opleiding ‘History of Freemasonry and Fraternalism’, die in 2008-2009 aan de Universiteit van Sheffield wordt aangeboden. Meer informatie is te vinden op: www.sheffield.ac.uk/history/ma/freemasonry
- De International Conference on the History of Freemasonry in Edinburgh krijgt een vervolg. Een call for papers is binnenkort beschikbaar op www.ichfonline.org.
- Er is een nieuwe dissertatie op het vakgebied voltooid: Dr. Kristiane Hasselmann, Die Rituale der Freimaurer Performative Grundlegungen eines bürgerlichen Habitus im 18. Jahrhundert, te verschijnen bij Transcript-Publishers.
- Er is een nieuwe Engelstalige vertaling van een belangrijke publicatie voorhanden: Dr. Stefan-Ludwig Hoffmanns, The Politics of Sociability. Freemasonry and German Civil Society, 1840-1918, The University of Michigan Press 2007, ISBN 978-0-472-11573-0. Prijs: $ 70.
- Table ronde: ‘Les réseaux maçonniques dans le monde des Lumières’, 3/04/2008, Université de Paris Sorbonne Paris IV, Salle des Actes. Sprekers:
- Charles Porset (cellf 17e-18e, UMR 8599, CNRS), titel n.n.t.b.,
- Pierre-Yves Beaurepaire (Université de Nice-Sophia Antipolis & Institut Universitaire de France),
‘Les réseaux de correspondance maçonnique au siècle des Lumières’’;
- Petri Mirala (Université d’Helsinki, Finlande), ‘Irish masons, conservatism and radicalism’;
- Jean Mondot (Université Michel Montaigne, Bordeaux), ‘Réseaux allemands : les Illuminaten’;
- Antonio Trempus (Université de Venise), ‘Jésuites et francs-maçons en régime habsbourgeois’
- Jean-Marie Mercier & Thierry Zarcone (CNRS), ‘Naissance, affirmation et déclin d’un vaste réseau de correspondance maçonnique ou l’échec du rêve hégémonique de la franc-maçonnerie avignonnaise au milieu du XVIIIe siècle’
- Cécile Révauger (Université Michel Montaigne, Bordeaux), ‘Le Monde maçonnique des Lumières (Europe-Amériques). Dictionnaire prosopographique’.
Geroofde archieven
Gedurende de Tweede Wereldoorlog hebben diverse Naziorganisaties zich beziggehouden met de roof van archieven en cultuurgoed uit bezet Europa. Geroofde stukken omvatten archieven van regering, geheime diensten en militie, tot archieven van vakbonden, vrijmetselaarsorden en Joodse organisaties, en persoonlijke documenten van vooraanstaande maatschappelijke of politieke figuren. Aan het einde van de oorlog werden deze geroofde archieven ontdekt door het Russische Rode Leger en in beslag genomen. Pas in 1996, toen de Russische Federatie toetrad tot de Raad van Europa, begonnen onderhandelingen die uiteindelijk tot de teruggave van (een deel van) de archieven zouden leiden.
Een nieuw boek van de hand van historica Patricia Kennedy Grimsted, voormalig conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana F.J. Hoogewoud, en voormalig Rijksarchivaris Eric Ketelaar, beschrijft de geschiedenis, inhoud, roof en restitutie van de diverse archieven. Daarbij komen ook belangrijke maçonnieke archieven uit Nederland en Luxemburg aan de orde. De inhoudsopgave is als volgt:
I—From Nazi Plunder to Russian Restitution (Patricia Kennedy Grimsted)
A. Patterns of Nazi Archival Plunder and Postwar Soviet Seizure1. The Reichsarchiv, the Foreign Office and Military Records;
2. Archival Loot of the Security Services (RSHA) and Military Intelligence (Abwehr);
3. Archival Loot of the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR);
B. From the Soviet ‘Special Archive’ to Russian Restitution
4. Soviet Captured Records and the ‘Special Archive’;
5. Russian versus Soviet restitution;
II —Twice-Captured Archives Come Home to Western Europe
6. F rance: The Return of Looted French Archives. The Case of the Library and Archives of the Alliance Israélite Universelle (Jean-Claude Kuperminc);
7. Belgium: Papieren Bitte!’ The Confiscation and Restitution of Belgian Archives and Libraries (1940-2003) (Michel Vermote and Jacques Lust);
8. The Netherlands: Dutch Archives Return from Moscow (Eric Ketelaar); Dutch-Jewish Archives Come Home from East and West (Odette Vlessing); In Between a Thousand Files –Data on my Dutch Family (Ruben Vis);
9. Luxembourg: Restitution of Masonic Archives to the Grand Duchy of Luxembourg (Serge Hoffman);
10. The Rothschild Archive: The Return of the Austrian Rothschild Archives (Victor Gray);
- List of Russian Legal Instruments Related to the Return of Displaced Cultural Treasures from the Second World War;
- Bibliography.
Publicatiegegevens: Patricia Kennedy Grimsted/F.J. Hoogewoud/Eric Ketelaar (eds.), Returned from Russia: Nazi Archival Plunder in Western Europe and Recent Restitution Issues, (Institute of Art and Law), verwacht 2008. Prijs € 40, - + € 8,- porti binnen Europa. Bestellingen: publications@ial.uk.com.
Een nieuw boek van de hand van historica Patricia Kennedy Grimsted, voormalig conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana F.J. Hoogewoud, en voormalig Rijksarchivaris Eric Ketelaar, beschrijft de geschiedenis, inhoud, roof en restitutie van de diverse archieven. Daarbij komen ook belangrijke maçonnieke archieven uit Nederland en Luxemburg aan de orde. De inhoudsopgave is als volgt:
I—From Nazi Plunder to Russian Restitution (Patricia Kennedy Grimsted)
A. Patterns of Nazi Archival Plunder and Postwar Soviet Seizure1. The Reichsarchiv, the Foreign Office and Military Records;
2. Archival Loot of the Security Services (RSHA) and Military Intelligence (Abwehr);
3. Archival Loot of the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR);
B. From the Soviet ‘Special Archive’ to Russian Restitution
4. Soviet Captured Records and the ‘Special Archive’;
5. Russian versus Soviet restitution;
II —Twice-Captured Archives Come Home to Western Europe
6. F rance: The Return of Looted French Archives. The Case of the Library and Archives of the Alliance Israélite Universelle (Jean-Claude Kuperminc);
7. Belgium: Papieren Bitte!’ The Confiscation and Restitution of Belgian Archives and Libraries (1940-2003) (Michel Vermote and Jacques Lust);
8. The Netherlands: Dutch Archives Return from Moscow (Eric Ketelaar); Dutch-Jewish Archives Come Home from East and West (Odette Vlessing); In Between a Thousand Files –Data on my Dutch Family (Ruben Vis);
9. Luxembourg: Restitution of Masonic Archives to the Grand Duchy of Luxembourg (Serge Hoffman);
10. The Rothschild Archive: The Return of the Austrian Rothschild Archives (Victor Gray);
- List of Russian Legal Instruments Related to the Return of Displaced Cultural Treasures from the Second World War;
- Bibliography.
Publicatiegegevens: Patricia Kennedy Grimsted/F.J. Hoogewoud/Eric Ketelaar (eds.), Returned from Russia: Nazi Archival Plunder in Western Europe and Recent Restitution Issues, (Institute of Art and Law), verwacht 2008. Prijs € 40, - + € 8,- porti binnen Europa. Bestellingen: publications@ial.uk.com.
zaterdag 26 januari 2008
Congres 'Geheime Kennis'
Op vrijdag 25 januari j.l. vond in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag een congres plaats rond het thema 'Geheime kennis. De bijzondere archieven en bibliotheken van maconnieke en esoterische organisaties in Nederland'. 
Maar liefst 175 deelnemers namen deel, waaronder medewerkers van stads- en gemeentearchieven, bibliotheken en universiteiten, als ook bestuursleden en leden van de vier Nederlandse vrijmetselaarsorden, de theosofische en antroposofische vereniging en de vereniging van spiritualisten.Prof.dr. Anton van de Sande belichtte de geschiedenis van het Cultureel Maconniek Centrum 'Prins Frederik'. Dit omvat de archieven van de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden
, als ook de archieven van ca. 50 aangesloten loges uit de periode vanaf 1756. In de 19de eeuw verwierf Grootmeester Prins Frederik de Bibliotheca Klossiana, een grote verzameling werken over de geschiedenis van de vrijmetselarij van de arts Georg Kloss. Van hieruit groeide de huidige Ordebibliotheek. Na het overlijden van Prins Frederik werd zijn maconnieke legaat aan de collectie toegevoegd. Hoewel een deel van de verzamelingen in de Tweede Wereldoorlog verloren ging, is ze na 1945 steeds verder uitgebreid, onder meer dankzij door inspanningen van conservator Beitj Croiset van Uchelen. Thans behuist het C.M.C een van de belangrijkste collecties op het vakgebied ter wereld.
Prof.dr. Wouter Hanegraaff sprak over de geschiedenis van de Bibliotheca Philosophica Hermetica te Amsterdam. Deze collectie op het gebied van de hermetsiche filosofie en westerse esoterie werd in 1957 gevormd in particulier bezit door J.R. Ritman. In 1993 werd ze als bijzonder nationaal erfgoed erkend door plaatsing op de Wet Behoud Cultuurbezit. In 2005 werd de kerncollectie, de belangrijkste ter wereld op dit vakgebied, vervolgens aangekocht door de Staat der Nederlanden. In komende jaren zal de collectie verhuizen naar het monumentale 'Huis met de Hoofden' te Amsterdam.
Drs. Elly Verzaal, vakreferente voor 'Esoterische Wetenschappen' van de Koninklijke Bibliotheek, belichtte de verscheidenheid van deze minder bekende deelcollectie. Ze omvat werken van hekserij, waarzeggerij en bijgeloof, tot 19de-eeuws occultisme en recent wetenschappelijk onderzoek naar westerse esoterie. Van belang voor geinteresseerden in de geschiedenis van het spiritsme is bijvoorbeeld de collectie parapsychologie met het archief Zorab. Daarnaast omvat de collectie vrijmetselarij een legaat van Beitj Croiset van Uchelen, en de collectie theosofie bruiklenen uit de Bibliotheek van de Theosofische Vereniging.Drs. Andréa Kroon, voorzitter van de OVN, deed verslag van het inventarisatieproject van maconnieke archieven in openbare collecties, zoals gemeentearchieven en universiteitsbibliotheken. In totaal werden in 57 Nederlandse instellingen maar liefst 22 complete logearchieven geteld, evenals enkele honderden documenten van individuele vrijmetselaren. De gegevens zijn gepubliceerd in een handige onderzoeksgids, de Archiefwijzer maconnieke archieven.
Kroon ging vervolgens in op de complexe beheersproblematiek rond esoterische collecties in particulier bezit van Orden en loges, en deed een oproep tot overleg tussen archief-, erfgoed- en esoterische organisaties om deze problemen gezamenlijk en gericht aan te pakken.
In 2008 zal de OVN een aanzet geven tot de inventarisatie, ontsluiting en toegankelijkheid van dergelijke collecties, en hiertoe een subsidiecampagne coordineren. De Nederlandse Federatie van de Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij 'Le Droit Humain', het Nederlandsch Verbond van Vrijmetselaren en de Nederlandse Vereniging van Spiritualisten 'Harmonia' hebben reeds aangegeven hierin actief te willen participeren.
Het eerste exemplaar van de Archiefwijzer werd uitgereikt aan prof.dr. Malcolm Davies, zojuist benoemd tot bijzonder hoogleraar van de leerstoel Geschiedenis van de vrijmetselarij als geestesstroming en sociaal-cultureel verschijnsel in Europa aan de Universiteit Leiden. 
Dankzij subsidies van de St. Levi Lassen en het VSBfonds kan de hele eerste oplage kosteloos onder belangstellenden verspreid worden, alle aanwezigen ontvingen dan ook een exemplaar. Daarna volgde een genoeglijke borrel, waarbij veel nieuwe contacten zijn gelegd.(Inmiddels zijn alle gratis exemplaren vergeven, in maart verschijnt een 2de druk van de Archiefwijzer, die tegen kostprijs wordt aangeboden: € 10,-. Bestellingen: info@stichtingovn.nl.)
Abonneren op:
Posts (Atom)