Nieuwe collegereeks Universiteit Leiden

Vanaf 15 september 2011 kunnen studenten en andere geinteresseerden weer colleges 'Geschiedenis van de vrijmetselarij' volgen aan de Universiteit Leiden. Vanwege de ziekte en het daaropvolgende overlijden van hoogleraar Malcolm Davies, werden gedurende twee jaar lang geen colleges over het onderwerp gegeven. Een opvolger is (nog?) niet benoemd. Prof.dr. Ab de Jong nam het initiatief om het onderwijsprogramma voort te zetten en hierbij verschillende gastsprekers in te zetten, waaronder wetenschappers en sprekers uit maçonnieke kring. Meer informatie over data, tarieven, wijze van aanmelding en het voorlopige programma zijn te vinden op: https://studiegids.leidenuniv.nl/courses/show/29516/geschiedenis-van-de-vrijmetselarij.

Vrijmetselaren veroordelen terreurdaden Oslo

Wereldwijd zijn vrijmetselaarsorganisaties diep geschokt door het leed dat in Oslo is aangericht. Omdat in de media nogal ongenuanceerd is bericht over de vermeende belangstelling van de dader voor de vrijmetselarij, heeft de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden op haar website een verklaring geplaatst, zie deze link. 
.

Amerikaanse vrijmetselarij

Washington in zijn 
maçonnieke regalia,
gift van Henry Wellcome.
Foto: website museum.

Een nieuwe tentoonstelling in de Library and Museum of Freemasonry in Londen werd geopend op 'Independence Day', 4 juli: The Patriot Mason: Freemasonry in American Society. De tentoonstelling belicht de rol van de vrijmetselarij in de Amerikaanse samenleving vanaf de 18de eeuw tot heden aan de hand van objecten uit de depotcollectie van het museum, die niet vaak te zien zijn. Zo wordt één van de meest zeldzame maconnieke boeken - gepubliceerd door  Benjamin Franklin in 1734 – getoond, als ook de regalia van Amerikaanse vrijmetselaars en orden. De tentoonstelling loopt tot 22 december 2011.

Tentoonstelling draagtekens rozekruisgraad

In het Belgisch Museum van de Vrijmetselarij is nog tot 31 oktober 2011 een tentoonstelling te zien van maçonnieke draagtekens uit een particuliere collectie. Het betreft 134 'juwelen' van de Rozekruisgraad uit de periode tussen ca. 1760 en 1890 de collectie Guéguen, waarvan vele zijn uitgevoerd in edelstenen, goud en zilver. De collectie werd al eens besproken in Robert Vanloo, Les Bijoux Rose+Croix, uitgeverij Dervy 2003.

Roof cultureel erfgoed WWII

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR) verantwoordelijk voor de roof van cultureel erfgoed door de Nazi's uit de bezette Europese landen. De bewaard gebleven archieven van de ERR bevatten informatie over kunstvoorwerpen, maar ook geroofde objecten uit bibliotheken, archieven, religieuze gebouwen en vrijmetselaarsloges in West- en Oost-Europa en de voormalige Sovjet Unie. Een onderzoeksverslag, Reconstructing the Record of Nazi Cultural Plunder: A Survey of the Dispersed Archives of the Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (ERR) door Patricia Kennedy Grimsted, is online gepubliceerd op www.iisg.nl/publications/errsurvey. Meer informatie over de initiatieven om ERR archieven toegankelijk te maken is te vinden op: http://www.errproject.org/.

Nieuwe publicaties

- De lezingen van het symposium over vrouwen en vrijmetselarij, georganiseerd aan de Universiteit van Bordeaux 3 in 2010 zijn gepubliceerd: Cécile Révauger/Jacques Lemaire (eds.), Les femmes et la franc-maçonnerie. Des Lumières à nos jours: Volume 1. XVIIIe et XIXe siècles, Volume 2. XXe et XXIe siècles, La Pensée et les Hommes 2011, 2 delen. Een korting van 20 % geldt voor bestellingen ontvangen voor 15 september 2011, de prijs bedraagt dan € 40 plus € 7,10 verzendkosten. Bestellingen: christiane.loir@ulb.ac.be.

- Dictionnaire des marins francs-maçons. Gens de mer et professions connexes aux XVIIIe, XIXe et XXe siècles, Éditions SPM 2011, ISBN 978-2-901952-81-7. Nieuwe editie van het biografisch overzicht van zeevarende vrijmetselaren met een voorwoord door Pierre Mollier,  572 pagina's met 5000 vermelde namen. Bestellingen: diffusion.harmattan@wanadoo.fr. Prijs: € 46,50.

Dissertaties op het vakgebied

De afgelopen periode is een groot aantal Engelstalige dissertaties op het vakgebied verschenen. Een greep uit de vele titels:

 

• Richard Berman, The Architects of Eighteenth-century English Freemasonry, 1720 - 1740, University of Exeter 2010.
• Paul Calderwood, Freemasonry and the Press in Twentieth-century Britain, University of London 2011, http://eprints.gold.ac.uk/3418/.
• Audrey T. Carpenter, John Theophilus Desaguliers A Natural Philosopher, Engineer and Freemason in Newtonian England, (Loughborough University, 2009) handelseditie uitgeverij Contnuum, te verschijnen eind 2011.
• Pam Davies, 'An ancient and honourable institution': an examination of the development of freemasonry in Merthyr Tydfil 1810-1914, University of Sheffield 2010.
• Allison Ramsay, Squaring 'De Rock': A Socio-Cultural Examination of Fraternal Organisations in Barbados, University of the West Indies 2010.
• Ann Pilcher-Dayton, The Social Impact of Women's Freemasonry in England, 1903-1935, University of Sheffield 2011.

[via Freemasonry Digest]

Logegebouw Vondelstraat

Aandacht voor het logegebouw Amsterdam in het Parool.

UPDATE: lezingen-middag 'Geheim Den Haag'

Op 10 juni a.s. verschijnt de publicatie Geheim Den Haag. Vrijmetselaarstempels en andere esoterische gebouwen rond 1900 (ISBN 978-94-6010-053-6, € 14,95) van twee Haagse kunsthistorici, Andréa Kroon en Audrey Wagtberg Hansen. Als omlijsting van de boekpresentatie wordt een lezingenmiddag rond het thema georganiseerd in de Koninklijke Bibliotheek met medewerking van de Stichting OVN.
De Hofstad was rond 1900 een ‘hot spot’ van esoterische activiteit. Veel mensen waren ‘zoekende’ naar het antwoord op moderne levensvragen en vonden die niet meer bij de traditionele religies. Zij keerden zich tot levensbeschouwingen als spiritualisme, vrijmetselarij, theosofie en antroposofie. Deze stromingen maakten een bloeiperiode door en vestigden hun verenigingsgebouwen in Den Haag, waarin ruimtes werden ingericht voor rituele of besloten bijeenkomsten. In deze panden werden ook publiek toegankelijke lezingen en tentoonstellingen georganiseerd en vergaderlokalen verhuurd. Esoterische gebouwen vormden zo een cultureel en sociaal ontmoetingspunt in de stad.

In de winkelstad Den Haag waren ook commerciële dienstverleners actief op esoterisch gebied. Vele mediums en magnetiseurs vestigden hier hun praktijk, terwijl zieners en genezers uit het internationale variétécircuit volle zalen trokken in Diligentia en Pulchri Studio.
Geheim Den Haag beschrijft tientallen ‘geheime’ locaties uit de periode ca. 1875-1940. Sommige zijn gesloopt en vergeten, andere nog altijd in gebruik. De auteurs vragen aandacht voor historische logegebouwen en tempels, die samen een bijzondere categorie cultureel erfgoed vormen. Ook het opmerkelijke verleden van woonhuizen en andere locaties wordt uitgebreid belicht.

Op 10 juni a.s. organiseert de stichting OVN samen met uitgeverij De Nieuwe Haagsche een lezingenmiddag rond de boekpresentatie in de Koninklijke Bibliotheek. Vier sprekers belichten het esoterische milieu in Den Haag rond 1900:

- Communicatie met “de andere zijde”. Spiritualisme in Den Haag rond 1900, mw. drs. Audrey Wagtberg Hansen, kunsthistoricus, Kroon & Wagtberg Hansen, Den Haag / co-auteur Geheim Den Haag;
- Vrijmetselarij in Den Haag rond 1900. Mannen én vrouwen in de loge, mw. Anne van Marion, MA westerse esoterie / lid Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij ‘Le Droit Humain’;
- Jacoba van Heemskerck: vrouwen, kunst, vrijmetselarij en antroposofie in Den Haag rond 1900, mw. dr. Marty Bax, kunsthistoricus, Bax Art Concepts & Services, Amsterdam / secretaris Stichting OVN;
- Van theosofentempel tot Museum voor Communicatie. Esoterische monumenten in Den Haag rond 1900, mw. drs. Andréa Kroon, kunsthistoricus, Kroon & Wagtberg Hansen, Den Haag / co-auteur Geheim Den Haag / voorzitter Stichting OVN.

Het eerste exemplaar van de publicatie wordt uitgereikt aan prof.dr. Wouter Hanegraaff, hoogleraar geschiedenis van de Hermetische filosofie en verwante stromingen aan de Universiteit van Amsterdam / voorzitter van de European Society for the Study of Western Esotericism.
Donateurs van de stichting OVN kunnen gratis deelnemen (voor overige belangstellenden zijn de deelnamekosten € 5,-). In verband met het beperkte aantal plaatsen is aanmelding voor 3 juni 2011 vereist. Om teleurstelling te voorkomen, adviseren wij u zo snel mogelijk een plaats te reserveren via: info@stichtingovn.nl.
Tijdens de afsluitende borrel is er gelegenheid tot aanschaf van de publicatie. Na 10 juni is het boekje verkrijgbaar via de webwinkel van de uitgever, in de studiezaal van het Haags Gemeentearchief en in goed gesorteerde boekwinkels.

Update BPH

De website Follow the Money bericht over de gang van zaken rond de Bibliotheca Philosophica Hermetica. In een eerder bericht meldde de redactie al dat de panden van de bibliotheek te Amsterdam op 15 april 2011 geveild zullen worden. Nog altijd groeit het aantal tekenaars van de online petitie voor behoud van de collectie voor de wetenschap als één geheel.