Podcast: 'Vrijmetselarij, geschiedenis en onderzoek'

'Vrijmetselarij, geschiedenis en onderzoek' is de titel van onze nieuwe podcast. We beginnen de reeks met een verslag van de studiedag over de bijzondere geschiedenis en collectie van het Vrijmetselarij Museum, die op 25 mei j.l. plaatsvond. Kon je er niet bij zijn, dan kun je nu vanuit je luie stoel toch meegenieten van de lezingen van internationale experts uit verschillende vakgebieden. Beluister de podcast hier, of abonneer je op 'Vrijmetselarij, geschiedenis en onderzoek' via Spotify of je eigen voorkeursplatform.

In september gaan we verder met de lezingenreeks 'De onderzoeker vertelt', waarin studenten en onderzoekers verslag doen van recente ontdekkingen op het vakgebied. Via deze podcastreeks willen we hen een breder bereik bieden. Wil je op de hoogte blijven van deze en andere OVN-activiteiten? Meld je aan voor de nieuwsmailing via info@stichtingovn.nl.

Vooraankondiging: 25 mei internationale studiedag!

Op 25 mei a.s. organiseert Stichting OVN een internationale studiedag over de geschiedenis van het Vrijmetselarij Museum. Academische experts uit Amerika, Engeland, Duitsland, Zweden, België en Nederland vertellen in Den Haag over deze in de wereld ongeëvenaarde collectie.

Prins Frederik in zijn regalia als Grootmeester, 19de eeuw. Collectie Vrijmetselarij Museum, Den Haag.

De museumcollectie weerspiegelt niet alleen de ontwikkeling van de vrijmetselarij, haar tolerante gedachtengoed en bijzondere rituele traditie, maar ook 300 jaar Nederlandse geschiedenis, en het leven en werk van 70.000 leden. Voor onderzoekers uit alle disciplines van de Geesteswetenschappen zijn de drie deelcollecties dan ook een ware goudmijn. Er is een omvangrijk historisch archief, een wetenschappelijke bibliotheek (met de beroemde Kloss-collectie van Grootmeester prins Frederik) en een verzameling rituele objecten, prenten, portretten en nog veel meer.

Wacht niet op de formele aankondiging, want het aantal plaatsen is straks beperkt! Je kunt je nu alvast inschrijven via info@stichtingovn.nl. Het meest actuele programma met informatie over de deelnamekosten, locatie, etc is op deze pagina te vinden. Voertaal is Engels.

Inktstel in de vorm van een loge-interieur. Collectie Vrijmetselarij Museum, Den Haag.

Nieuwe sprekers lezingenreeks 'De onderzoeker vertelt'

De lezingenreeks ‘De onderzoeker vertelt’ gaat weer verder! Volgende sprekers over de geschiedenis van de vrijmetselarij zijn:

- 26 maart 2023, auteur dr. Vilan van de Loo over 'Broeders in conflict. Vrijmetselaren in militaire kringen in Nederlands-Indië'.

- 7 mei 2023, Fraser Noble MA over 'Freemasonry on the Wild Coast. Studying Adriaan Anthony Brown's time in Esequibo 1773-1781'.

De lezingen zijn een samenwerking tussen Stichting OVN en het Vrijmetselarij Museum in Den Haag. Voor meer informatie en aanmelden: https://lnkd.in/eR_EtuZx

Auteur dr. Vilan van de Loo.

Cursus 'Onderzoek in vrijmetselaarsarchieven'

[Update 3/3/2021: deze cursus is vol, inschrijven voor een reservelijst kan nog via info@stichtingovn.nl.]

De vrijmetselarij is een besloten genootschap, maar de meeste logearchieven zijn gewoon voor onderzoek toegankelijk. Veel onderzoekers zijn echter nog onbekend met deze rijke bronnen. Daarom organiseert de Stichting OVN in samenwerking met het Vrijmetselarij Museum een cursus 'Onderzoek in vrijmetselaarsarchieven'. Deze is toegankelijk voor alle belangstellenden, van studenten, historici en archiefprofessionals tot genealogen. Het Centraal Bureau voor Genealogie treedt op als gastheer; kunsthistorica Andréa Kroon en CBG Conservator Collecties Jean Niewenhuijse wijzen je de weg in archieven en bronnen. Aansluitend kun je in het museum nader kennismaken met het erfgoed van de vrijmetselarij. Kijk voor meer informatie en het cursusprogramma op de website van het CBG. 

Vervolg lezingenreeks 'De onderzoeker vertelt'

De lezingenreeks ‘De onderzoeker vertelt’ gaat verder! Volgende sprekers over de geschiedenis van de vrijmetselarij zijn:- 26 februari, historicus Arno van den Brand over ‘Guiten en gekken. Adolph van Schweinitz en de vrijmetselarij, 1749-1754';
- 26 maart, auteur Vilan van de Loo over 'Broeders in conflict. Vrijmetselaren in militaire kringen in Nederlands-Indië'.

Voor meer informatie en aanmelden: https://lnkd.in/eR_EtuZx

De lezingen zijn een samenwerking tussen Stichting OVN en het Vrijmetselarij Museum in Den Haag. Steeds vertelt een andere onderzoeker over recente ontdekkingen of projecten over de geschiedenis van de vrijmetselarij in Nederland en haar voormalige overzeese handelsposten. Luister mee naar onderbelichte geschiedenisverhalen, ontdek een bijzonder erfgoed en maak kennis met een bloeiend wetenschappelijk vakgebied!

Even voorstellen

Stichting OVN verwelkomt twee nieuwe bestuursleden! Blair Adam Kneppers is alumnus van de Reinwardt Academie. Hij was eerder Digital Curator bij het Vrijmetselarij Museum en nu Hoofd Museum. Iris de Zoete voltooide een BA Religiewetenschap met een scriptie over vrijmetselarij, vrouwen en suffragettes rond 1900. Ze is voormalig medewerker van het museum en voltooit nu een MA 'Religie en Beleid'. De overige bestuursleden (prof.dr. Jan Snoek, dr. Marty Bax en dr. Andréa A. Kroon Kroon) zijn erg blij met deze vakinhoudelijke versterking en overtuigd dat dit ook de samenwerking met het museum ten goede zal komen!

Vrijmetselaarsloge van De Bazel beschermd

Monumentenzorg Den Haag heeft Haags-Indisch erfgoed aangewezen voor bescherming. Onder de 12 gebouwen die zijn aangewezen voor een monumentenstatus, is ook een bijzonder logegebouw.

Het bestaande woonhuis aan De Ruyterstraat 67-67a werd in 1904 aangekocht door de Haagse theosofenloge. Onder de leden zijn ook vrijmetselaars, waardoor in 1911 Loge Rakoczy (destijds nog aangesloten bij de gemengde orde Le Droit Humain) hier eveneens onderdak vindt. Architect K.P.C. De Bazel (1869-1923), lid van beide loges, maakte in 1914 een nieuwbouwplan waarin hij allerlei geometrie en symboliek toepaste, ontleend aan theosofie én vrijmetselarij. Ook werd hij geïnspireerd door Islamitische en Javaanse architectuur, wat te zien is in de ingangspartij. Op het binnenterrein bouwde De Bazel twee prachtige rituele ruimtes voor de loges. Die van Rakoczy heeft een tonvormig gewelf en een apsis met koepelgewelf in het Oosten. Het interieur, glas-in-lood, tuinbestrating en de granitovloer zijn rijk aan symboliek.

In 1992 werd het pand verkocht aan het PTT-Museum, nu Beeld en Geluid Den Haag. In 2005 verrichtte de Stichting OVN een inventarisatie van historische logegebouwen, waaruit bleek dat dit pand voor Nederland een belangrijk voorbeeld is van rituele architectuur en westers-esoterisch erfgoed. Sinds de sloop in de jaren 90 van de unieke rituele ruimtes in het gebouw van Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden aan Fluwelen Burgwal 22 is dit bovendien het enige bewaard gebleven vooroorlogse logegebouw in Den Haag.

Logeruimte Rakoczy, 1992. Collectie Haags Gemeentearchief, foto: Dienst Stedelijke Ontwikkeling /Tom Verhaar, inv.nr. imf-nr.: 3273

Op de website van het Haags Gemeentearchief is te zien hoe de rituele ruimtes er ooit uitzagen, en op de website van Beeld & Geluid Den Haag is te zien hoe ze er nu uit zien.

Lezing 'De onderzoeker vertelt'

In Nederland en België zijn studenten, promovendi en academici uit allerlei disciplines betrokken bij onderzoek naar de geschiedenis van de vrijmetselarij. De stichting OVN wil kennisuitwisseling over dit vakgebied stimuleren en vakgenoten met elkaar in contact brengen. Daartoe organiseerde zij in het verleden de lezingreeks ‘Wetenschappers over vrijmetselarij’, waarbij steeds een onderzoeker verslag deed van recente ontdekkingen. Deze bijeenkomsten boden OVN-donateurs tevens de gelegenheid om kennis te maken met elkaar, het bestuur en andere geïnteresseerden. Mede vanwege de coronapandemie werd een lange pauze ingelast, maar dankzij een nieuwe samenwerking met het Vrijmetselarij Museum in Den Haag kunnen ze weer worden hervat. Hieronder meer informatie over de eerste lezing in de reeks 'De onderzoeker vertelt'.

27-11-2022 - ‘De onderzoeker vertelt’: prof.dr. Jan Snoek over 18de-eeuwse publicaties van vrijmetselaarsritualen en hun vertaalfouten

Snoeks lopende onderzoeksproject betreft onder andere vier invloedrijke vrijmetselaarsritualen, die in de 18de eeuw in Nederland werden gepubliceerd. Het gaat om zowel de Nederlandse vertalingen van Masonry Dissected (1735), als de Franstalige publicaties L’Ordre des Francs-Maçons trahi (1745), Les Francs-Maçons écrasés (1747) en Le Maçon démasqué (1751), alsook de Nederlandse vertalingen daarvan. De Démasqué en zijn vertaling verschenen in Arnhem, alle andere in Amsterdam. Lang was onduidelijk door wie, waar, waarom en wanneer deze publicaties zijn geschreven en vertaald. In de lezing worden de totstandkoming en de inhoud van deze invloedrijke ritualen belicht en tevens ingegaan op enkele cruciale vertaalfouten. Die kleine foutjes hadden namelijk een aanzienlijke invloed op de rituele praktijk van de vrijmetselarij, niet alleen in Nederland. Een boeiend onderwerp dat zowel logeleden, als onderzoekers en belangstellenden zal aanspreken.

Over de spreker

Prof. dr. J.A.M. Snoek is dé expert op het gebied van de ontwikkelingsgeschiedenis van de ritualen van de vrijmetselarij in Noord-West Europa. Hij bekleedde onder meer de Theodore Verhaegen Leerstoel voor Vrijmetselarij aan de Université Libre de Bruxelles en is verbonden aan de Universiteit Heidelberg. Snoek heeft meer dan honderd wetenschappelijke artikelen en boeken over vrijmetselarij op zijn naam staan, waaronder Initiating Women in Freemasonry. The Adoption Rite (Brill 2012). Hij begeleidde diverse promovendi en was als redacteur medeverantwoordelijk voor academische standaardwerken, zoals The Handbook of Freemasonry (Brill 2014) en British Freemasonry 1717-1813 (Vol. 2-3, Routledge 2016).

Aanmelden: eventbrite.nl/e/457494557537/

Vanwege het beperkte aantal zitplaatsen (max. 25) is aanmelding vooraf wenselijk. Reserveer tijdig, want vol = vol!
Kosten: € 8,50 excl. museumentree. (NB: voor OVN-donateurs geldt een kortingstarief. Bent u donateur, mail dan voor aanmelding info@stichtingovn.nl om de digitale kortingscode te ontvangen.)

Museumentree is gratis voor o.a. leden Grootoosten, Museumkaart, Ooievaarspas. Regulier entreetarief is € 7,50, te voldoen aan de balie. Zie vrijmetselarijmuseum.nl.
Datum/tijd: 27-11-2022, 15,00-16.00 uur

Voor en na de lezing is er mogelijkheid om op eigen gelegenheid het museum te verkennen, waaronder de vaste collectie met topstukken als de gouden hamer van Grootmeester prins Frederik, en de tijdelijke expositie Vrijheid en Vooroordeel: Vrijmetselarij en de Tweede Wereldoorlog. De catalogus is in de museumwinkel verkrijgbaar.
Locatie/bereikbaarheid: Vrijmetselarij Museum, Javastraat 2B, Den Haag. 

Bereikbaar met bus 22 of 24 (halte Alexanderplein) en tram 1 (halte Vredespaleis). Betaalde parkeergelegenheid op het Alexanderplein en rondom Plein 1813. Het museum is helaas niet rolstoeltoegankelijk,

Pauze

 We lassen een pauze in het plaatsen van berichten op deze blog in. Enerzijds omdat ons kleine team soms werk- en familiezaken aandacht moet geven. Anderzijds omdat ook academici steeds meer gebruik maken van social media om informatie over nieuwe evenementen en publicaties te delen. Volg ons op Twitter: @stichtingovn.

Picasso et l'Occultisme à Paris

Het proefschrift van Marijo Ariëns-Volker wierp enkele jaren geleden een volstrekt nieuw licht op het oeuvre van Picasso en zijn tijdgenoten in Parijs. Met name de rol van het Martinisme in het Surrealisme was voor kunsthistorici een vrijwel onbekend aspect van de kunstgeschiedenis. Gelukkig is het eindelijk tot een prachtig verzorgde handelseditie gekomen: Picasso et l'Occultisme à Paris - aux origines des Demoiselles d'Avignon verscheen in 2016 bij uitgeverij Marot. De netwerkrelaties en esoterische symboliek die Ariëns bespreekt, doet je met heel andere ogen naar bekende kunstwerken kijken, wat het boek een 'must' voor alle liefhebbers van moderne kunst maakt.