vrijdag 13 januari 2023

Vrijmetselaarsloge van De Bazel beschermd

Monumentenzorg Den Haag heeft Haags-Indisch erfgoed aangewezen voor bescherming. Onder de 12 gebouwen die zijn aangewezen voor een monumentenstatus, is ook een bijzonder logegebouw.

Het bestaande woonhuis aan De Ruyterstraat 67-67a werd in 1904 aangekocht door de Haagse theosofenloge. Onder de leden zijn ook vrijmetselaars, waardoor in 1911 Loge Rakoczy (destijds nog aangesloten bij de gemengde orde Le Droit Humain) hier eveneens onderdak vindt. Architect K.P.C. De Bazel (1869-1923), lid van beide loges, maakte in 1914 een nieuwbouwplan waarin hij allerlei geometrie en symboliek toepaste, ontleend aan theosofie én vrijmetselarij. Ook werd hij geïnspireerd door Islamitische en Javaanse architectuur, wat te zien is in de ingangspartij. Op het binnenterrein bouwde De Bazel twee prachtige rituele ruimtes voor de loges. Die van Rakoczy heeft een tonvormig gewelf en een apsis met koepelgewelf in het Oosten. Het interieur, glas-in-lood, tuinbestrating en de granitovloer zijn rijk aan symboliek.

In 1992 werd het pand verkocht aan het PTT-Museum, nu Beeld en Geluid Den Haag. In 2005 verrichtte de Stichting OVN een inventarisatie van historische logegebouwen, waaruit bleek dat dit pand voor Nederland een belangrijk voorbeeld is van rituele architectuur en westers-esoterisch erfgoed. Sinds de sloop in de jaren 90 van de unieke rituele ruimtes in het gebouw van Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden aan Fluwelen Burgwal 22 is dit bovendien het enige bewaard gebleven vooroorlogse logegebouw in Den Haag.

Logeruimte Rakoczy, 1992. Collectie Haags Gemeentearchief, foto: Dienst Stedelijke Ontwikkeling /Tom Verhaar, inv.nr. imf-nr.: 3273

Op de website van het Haags Gemeentearchief is te zien hoe de rituele ruimtes er ooit uitzagen, en op de website van Beeld & Geluid Den Haag is te zien hoe ze er nu uit zien.

Geen opmerkingen: